U bent op zoek naar een goochelaar? Bel 0318-727828 of 06-20285267, of mail naar info@goochelaars-nederland.nl.
Home | Goochelen | Uit de oude goocheldoos | Magische optica
Magische optica
In deze tijd van film, televisie en video zou je bijna vergeten dat er ooit een periode is geweest waarin het simpele bewegen van een beeld als een klein wonder werd beschouwd. De allereerste filmvoorstellingen, nu een eeuw geleden, waren ronduit een sensatie. Ook vóór het jaar 1895 waren er al talloze uitvinders bezig met het laten bewegen van beelden. Wat nu gewoon een diaprojectie genoemd wordt, heette destijds 'toverlantaarn' en 'laterna magica'. Over wat men in de vorige eeuw allemaal verzonnen heeft om in die stilstaande plaatjes leven en beweging te krijgen, over dat onderwerp is momenteel een interessante tentoonstelling te zien in het Museum Boerhaave te Leiden.Wanneer u deze expositie bezoekt, iets dat ik u beslist aanraad, zult u merken dat er allerlei raakpunten met onze goochelkunst te ontdekken zijn. Diagonale spiegels, lichttrucs om bij een plaatje de dag in de nacht te veranderen, het zijn eigenlijk pure goocheltoeren.
Er is heel wat te zien daar in Leiden. Prachtige, soms manshoge projectoren in kostbaar eikenhout, allen uit de 18e en 19e eeuw daterend. En natuurlijk de klassieke toverlantaarns waarvan vele toegerust met slimme foefjes om beweging in de plaatjes te krijgen. Al die uitvinders werkten onafhankelijk van elkaar en elk gaf zijn eigen systeem een fraaie naam. Nooit geweten wat een mutoscoop, een Kinora of een fenakistiscoop wel mag zijn. Zo leer je nog eens wat.
ZELFWERKZAAMHEID
Hoewel in elk museum de ijzeren wet luidt, NIETS AANRAKEN S.V.P., is hier een aparte zaal voor zelfwerkzaamheid ingeruimd. Met behulp van knoppen en hendels kunnen de bezoekers allerlei toestellen zelf bedienen. Ook van die bekende doorbladerboekjes hangen er tientallen aan touwtjes. Je mag er naar hartenlust mee spelen (neem dus gerust uw kinderen mee!). Van de tentoongestelde kostbaarheden stamt een aantal uit de privé-collectie van Prof. W.A. Wagenaar, rector magnificus van de Leidse Universiteit. Hij is een echte 'toverlantaarn-fanaat' en zal gedurende de komende maanden af en toe een demonstratie geven van hoe het allemaal precies werkt. De juiste data van zijn optreden waren nog niet bekend, maar als u het museum even belt zal men u daarover graag inlichten.Speciaal maak ik u attent op de vertoning van enkele filmpjes van de beroemde Georges Méliès, anno 1902-1910. Deze Méliès was van huis uit goochelaar, een tijdlang was hij directeur van het Théatre Robert-Houdin in Parijs. Méliès zag onmiddellijk de mogelijkheden van het nieuwe medium film en gebruikte die om verbluffende verschijningen, verdwijningen en transformaties op het witte doek te brengen. Van de meer dan honderd korte filmpjes die hij gemaakt heeft, is in de loop van de tijd veel verloren gegaan. Toch vertelde Marie-Hélène Méliès, achterkleindochter van de pionier, me dat er nog regelmatig iets van dat verdwenen materiaal opduikt, onlangs nog op een Parijse vlooienmarkt. In Leiden worden permanent drie Méliès-filmpjes vertoond: 'De magische vlinder', 'Reis naar de maan', en 'De 400 trucs van de duivel'. Je ziet die dingen zelden of nooit, een kans dus om niet te verzuimen.
Er is op de expositie nog veel meer te beleven, maar hopelijk heb ik u nu nieuwsgierig genoeg gemaakt. Besteedt u er eens een middagje aan, het is de moeite meer dan waard.
Dick Harris
MAGISCHE OPTICA
Museum Boerhaave, Lange St. Agnietenstraat 10, Leiden.Geopend t/m 4 mei 1997.
Openingstijden: dinsdag t/m zaterdag van 10-17 uur (zon- en feestdagen van 12-17 uur).
Dit artikel is gepubliceerd op maandag 2 september 2013 om 09.25 uur en komt uit de Informagie (jaargang 8, nummer 3, januari/februari 1997), het Nederlandse vakblad voor de goochelkunst. Het artikel is met toestemming van de eindredacteur geplaatst op deze website.
